Imbir – charakterystyka, właściwości zdrowotne, zastosowanie

Charakterystyka imbiru

Imbir jest rośliną uprawną zaliczaną do rodziny imbirowatych. Głównie jest uprawiany na terenach południowo-wschodniej Azji, w Indiach, Chinach, Malezji oraz Nowej Gwinei. Imbir jest zaliczany do roślin jadalnych oraz kosmetycznych.

Łodyga imbiru rośnie na wysokość około 100 cm, liście są duże, a jego kwiaty żółto-fioletowe. Korzeń imbiru jest gruby, włóknisty, o jasnobrązowej barwie oraz ostrym smaku – to właśnie on jest wykorzystywany w celach jadalnych oraz kosmetycznych. W medycynie chińskiej, zachodniej i ludowej korzeń imbiru bardzo często wykorzystywany jest jako lecznicze zioło. Najczęściej stosuje się świeży imbir, znacznie rzadziej wykorzystuje się jego suszoną wersję. W Polsce bardzo powszechne jest stosowanie sproszkowanego imbiru, który wykazuje inne działanie niż imbir suszony.

Składniki odżywcze imbiru

W 100 g świeżego imbiru znajduje się 79 kcal, 1,8 g białka, 9,6 g węglowodanów, 2,4 g błonnika oraz 0,8 g tłuszczów. Imbir stanowi również doskonałe źródło składników mineralnych oraz witamin, między innymi:
– wapnia – 16 mg;
– potasu – 415 mg;
– żelaza – 0,6 mg;
– sodu – 13 mg;
– magnezu – 43 mg;
– witaminy C – 5 mg;
– witaminy B6 – 0,2 mg.

Główną substancją, która jest odpowiedzialna za szereg prozdrowotnych właściwości imbiru, jest gingerol, który wykazuje działanie podobne do kapsaicyny obecnej w papryce chilli.

Właściwości zdrowotne imbiru

Spożywanie korzenia imbiru niesie za sobą szereg udokumentowanych właściwości prozdrowotnych, między innymi:

• dzięki zawartości gingerolu zmniejsza ryzyko pojawienia się zmian nowotworowych, głównie zapobiega powstawaniu raka jajników oraz okrężnicy;
• pomaga w walce z cellulitem;
• działa przeciwzakrzepowo;
• działa rozkurczająco, z tego względu zalecany jest kobietom cierpiącym na bóle menstruacyjne;
• wspomaga pracę mózgu;
• działa rozgrzewająco, dlatego zaleca się go osobom, które mają bladą cerę i problemy z zimnymi kończynami;
• hamuje stany zapalne;
• wspomaga trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmów;
• wzmaga krążenie krwi, dlatego spożywanie imbiru jest zalecane osobom ospałym, przemęczonym i ociężałym;
• działa przeciwbólowo;
• korzeń imbiru wykazuje również właściwości poprawiające wydajność umysłową;
• działa żółciopędnie, dzięki czemu wykazuje działanie ochronne wątroby;
• pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz śliny;
• wykazuje ochronny wpływ na żołądek, dzięki czemu zapobiega powstawaniu wrzodów;
• zmniejsza częstotliwość ataków migreny,
• imbir stosowany jest również w oczyszczaniu dróg oddechowych, ponieważ działa wykrztuśnie;
• działa odkażająco, zwalcza infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze;
• wzmaga wydzielanie śluzu, dzięki czemu pomaga w leczeniu zapalenia oskrzeli i płuc;
• wykazuje działanie przeciwwymiotne oraz zapobiega nudnościom, dlatego jego spożywanie jest zalecane osobom cierpiącym na chorobę lokomocyjną;
• imbir jest stosowany także w leczeniu zaburzeń koncentracji;
• pomaga w leczeniu stanów zapalnych zatok;
• pomaga w leczeniu zgagi;
• imbir jest również uważany za afrodyzjak, dlatego zalecany jest osobom, które chcą podnieść swoje libido;
• podobnie jak aspiryna korzeń imbiru zapobiega powstawaniu prozapalnych prostaglandyn;
• działa również neutralizująco na toksyny, przez co wykazuje silne właściwości odtruwające;
• imbir jest również polecany osobom, które starają się rzucić palenie, ponieważ skutecznie pomaga zapobiegać nudnościom, które temu towarzyszą;
• obniża poziom cholesterolu;
• pomaga w likwidacji obrzęków;
• spożywanie imbiru pomaga również w walce ze zbędnymi kilogramami dzięki zawartości gingerolu, który skutecznie podwyższa temperaturę ciała, przez co organizm zużywa więcej energii;
• posiada silne właściwości przeciwutleniające, dlatego też opóźnia procesy starzenia, a także poprawia wygląd skóry;
• spożywanie imbiru jest również zalecane w leczeniu artretyzmu.

Zastosowanie imbiru

Świeży korzeń imbiru znalazł swoje zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym. Stosowany jest przede wszystkim jako przyprawa w daniach kuchni azjatyckiej. Obecnie jest często wykorzystywany także jako dodatek do dań mięsnych, zup, ciast oraz napojów. Imbir jest również nieodłącznym elementem kuchni japońskiej, tam w formie marynowanej wykorzystywany jest jako dodatek do sushi.

W Polsce imbir jest najczęściej stosowany jako dodatek do herbaty, grzanego wina oraz piwa, zup (głównie marchewkowej i dyniowej) i korzennych ciasteczek. Świetnie sprawdza się również przygotowanie z imbiru domowego syropu na przeziębienie. Wystarczy zetrzeć kawałek korzenia i dwa ząbki czosnku, zalać sokiem z cytryny i odrobiną wody, a następnie wypijać raz dziennie w okresach obniżonej odporności.

Imbir może być również stosowany zewnętrznie. Starty oraz namoczony korzeń należy przyłożyć, a następnie nacierać miejsce, które chcemy rozgrzać. Jest to świetne rozwiązanie np. do masażu nóg służącego likwidacji cellulitu. Takie rozwiązanie można również stosować do nacierania skroni i czoła w celu zmniejszenia migreny. Bardzo dobrym sposobem na wykorzystanie imbiru jest też przygotowanie kąpieli z dodatkiem sproszkowanego lub startego korzenia. Takie rozwiązanie przynosi ulgę obolałym mięśniom, działa relaksująco oraz rozgrzewająco.

Przeciwwskazania do spożywania imbiru

Niestety istnieje grono osób, którym spożywanie imbiru nie jest zalecane. Są to między innymi:
– osoby niespokojne, nadpobudliwe;
– osoby, którym dokuczają gorące stopy oraz dłonie;
– chorzy na wrzody żołądka lub refluks żołądkowy – ze względu na ostry smak imbiru, który może podrażniać żołądek;
– osoby borykające się z nadmierną potliwością;
– kobiety w ciąży – ze względu na zawartość substancji, które mogą prowadzić do przedwczesnych skurczy oraz porodu;
– osoby cierpiące na zaburzenia krzepliwości krwi, u których nawet niewielkie skaleczenia mogą być szczególnie niebezpieczne dla zdrowia;
– osoby przyjmujące leki na nadciśnienie lub cukrzycę – imbir wchodzi w interakcje z takimi lekami, przez co może mieć wpływ na zmianę ich działania;
– osoby z niedowagą – korzeń imbiru zawiera dużą ilość błonnika, który ma właściwości pobudzające trawienie.

Przez osoby zdrowe korzeń imbiru powinien być stosowany z umiarem, głównie ze względu na to, że może działać drażniąco na układ pokarmowy.

Sabina Bachleda-Szeliga
Dietetyk kliniczny

Bibliografia
USDA Branded Food Products Database, ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/95253?manu=&fgcd=&ds= (10.10.2017).
Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe, red. Świedzińska M., Warszawa 1998, 442–443.
Imbir – ziołolecznictwo, wpływ na zdrowie, zastosowanie, cena, portal.abczdrowie.pl/wlasciwosci-imbiru (10.10.2017).
Kawęcka K., Imbir: bylina, która działa jak aspiryna. Właściwości lecznicze imbiru, poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/imbir-bylina-ktora-dziala-jak-aspiryna-wlasciwosci-lecznicze-imbiru_38539.html (10.10.2017).